"Rola zabawy w życiu dziecka"

Zabawa w wieku przedszkolnym jest jednym z czynników, które pomagają dzieciom rozwijać się, wzajemnie poznawać i uczyć. Jak wiadomo, dzieci w wieku przedszkolnym uczą się poprzez zabawę. Jest to najlepsza z aktywnych i atrakcyjnych form przekazania treści dzieciom. Zabawa swobodna pozwala osiągnąć duży postęp w rozwoju dziecka. Dzieci dzięki tej aktywności nabywają samodzielność myślenia, stąd niewskazane jest nieustanne kierowanie zabawami.

Zabawy, jakie podejmują dzieci, różnią się od siebie na każdym etapie ich rozwoju. Już maluch chętnie sięga po zabawki i przedmioty, manipuluje nimi i rozrzuca, bawiąc się w ten sposób. Charakterystyczne dla trzy- i czterolatków są zabawy manipulacyjno-funkcjonalne, granie w role i konstrukcyjne. Do piątego roku życia zabawy funkcjonalne służą opanowaniu ciała. Poza ćwiczeniami ciała, doskonaleniu ulegają zmysły. Dzieci w wieku od 3- 5 lat bazują podczas zabaw na fikcji, która jest spowodowana brakiem doświadczenia. Dzięki temu nie tracą, lecz uruchamiają swoją wyobraźnię.

Kolejność rodzajów zabaw u dzieci, wg wieku:

1. Zabawa funkcjonalna (sensomotoryczna) - powtarzający się ruch z udziałem lub bez udziału przedmiotów: toczenie piłki.

2. Zabawa konstrukcyjna - manipulowanie przedmiotami tak, aby osiągnąć cel z wybranych elementów: budowle z klocków.

3. Zabawa dramatyczna (na niby) - wymyślanie sytuacji, która ma na celu zaspokoić potrzeby dziecka: zabawa w dom, lekarza.

4. Gry z regułami - podejmowana aktywność przez dzieci, cechująca się regułami, strukturą działania i celem: gra planszowa. 

Zabawa spełnia również pewne funkcje w życiu dziecka:

1. Funkcja kształcąca- uczy otaczającego świata. Dzieci bogacą swoją wiedzę, doskonalą zmysły, uczą się dokonywać samooceny i umiejętnej komunikacji

2. Funkcja wychowawcza - ma na celu wyuczyć norm społecznych, reguł i postępowania.

3. Funkcja terapeutyczna- uwalnia dzieci od emocji oraz napięć, uczy okazywania i wyrażania uczuć

4. Funkcja projekcyjna - ujawnia mocne i słabe strony dziecka, dzięki zabawom typu „wchodzenie w role”

Jednym z podstawowych warunków prawidłowego rozwoju dziecka, jest sfera motywacji i potrzeb. Aby dziecko mogło kształtować: wyobraźnię, myślenie, mowę, emocję, pamięć, niezbędne są do tego jego osobiste odczucia. Wiadomo nie od dziś, że przedszkolak, aby mógł zrozumieć otaczający go świat, musi osiągnąć wewnętrzną motywację i chęć potrzeby uczestnictwa w działaniu. Zabawa niewątpliwe motywuje do aktywności. Istotnym warunkiem zabawy jest środowisko społeczne, poprzez które dziecko jest spadkobiercą zdobyczy takich, jak: przekonania, wiara,mowa, skłonności. Jednymi z pierwszych moderatorów dla dziecka stają się rodzice i jego domowe otoczenie. Poprzez różnego rodzaju doświadczenia zdobyte w zabawie domowej, dzieci przygotowują się do pierwszej roli społecznej.

Niewątpliwie, zabawa dziecięca tak, więc uczy niezbędnych kompetencji poznawczych i komunikacyjnych, poznania świata oraz ról społecznych, jak i rozwija sprawność fizyczną oraz psychiczną przedszkolaków. Pobudza zmysły, doskonali koordynację wzrokowo- ruchowo- słuchową. Dodatkowo zabawa rozwija narządy mowy i kompetencje językowe a przede wszystkim dostarcza ogromnej radości dzieciom. 

Autor: Katarzyna

Nauczyciel kontraktowy z kilkuletnim stażem. 

Absolwentka pedagogiki przedszkolnej z językiem 

angielskim na WSP ZNP oraz edukacji wczesnoszkolnej
i przedszkolnej na WSP Korczaka w Warszawie